Poniższe opracowanie jest zestawieniem najsilniejszych teorii dotyczących różnych rejonów lecz jednego ludu, którego odnogą na terenie polskim są rodziny herbu Sas, a także plemiona Hucułów, Bojków, Łemków i Górali podhalańskich

lok. 1000 pne. – ok. 385 pne. Ilirowie, teren: Epir, Tesalia, zachodnia Macedonia , grupa plemion dobrze zorganizowanych, udomowienie koni, wypas bydła w górach, wydobywanie żelaza, produkcja broni. ("Illiria" w ich własnym języku oznaczała "ziemia wolnych ludzi")llPlemiona Illiryjskie znane w historii: Abri, Albańczycy, Amantini, Andizetes, Arbanitai, Ardiaei (Vardaei), Ardiani, Arrianes, Atitani, Autariatae, Azali, Breuci, Briges, Bylliones, Carni (prawd.), Catari, Celegeri, Ceraunii, Chelidones, Colapiani, Cornacates, Daesitiates, Dalmatyńczycy, Daorsoi, Dardani, Dassaretae, Daversi, Deraemestae, Deuri, Dindari, Ditiones, Docleatae, Enchelaeae), Glintidiones, Grabaei, Histri (prawd.), Iapydes, Iasi, Illyrioi, Labeatae, Lopsi, Maezaei, Meslcumani, Narensii, Ortoplini, Oseriates, Pannoni, Parentini, Parthini, Penestae, Pirustae, Plearaei, Sardeates, Scirtari, Scirtones, Seleitani, Triballi (prawd.), Taulantillok. 385 pne - ok. 300. Liczne bitwy, wojny illiryjskie. Tworzenie chwilowych królestw. Pierwszym znanym królem był Bardylis z plemienia Dardanian. Doprowadził niemal do zniszczenia królestwa Macedonii.llok. 300 pne - 168 pne. Królestwo Illiryjskie założone niedaleko miasta Scodra (ob. ShkodĂŤr) obejmujące tereny dzisiejszej płn. Albanii, Czarnogóry i Hercegowiny. Pierwszym królem był Glaukias z plemiona Taulanti rządzący od 317-303 pne. Ostatnim Gentius z plemienia Labaetów s. Pleuratusa II wn. Skerdilaidasa.llok. 200 pne – 476 ne. – Rzymska prowincja Iliryjska. Dla Greków byli to Rzymianie czyli A’romanie (potem Arumuni) i ta nazwa używana była też przez samych Rzymian dla plemion przygranicznych. Następnie przez Goci używali nazwy ‟Vlahi” dla plemion graniczących i walczących z nimi stąd powstała nazwa Wołosi (również "Włochy" w odniesieniu do Italii - pierwotnie jedynie północnej. Najświetniejszy okres w dziejach. Nie uważali się za naród lecz łatwo się asymilowali. Szybko stali się Rzymianami. W połowie I w. wizyta św. Pawła. Udział w wojsku rzymskim, wysokie stanowiska. Z tej grupy wywodził się m.in. cesarze rzymscy i bizantyjscy: Aurelian, Klaudiusz II, Dioklecjan, Justynian Ill476 - ok. 1000 – najazdy m.in. Wizygotów, słowianizacja, napór turecki, likwidacja wyższych warstw społecznych, rozpoczęcie migracji spowodowane pogarszaniem się warunków, rozprzestrzenienie się po Bałkanach. Nie jest jasne które plemiona podążały którymi szlakami migracyjnymi.llX w. społeczność chrześcijańska obrządku wschodniegollXI w. tereny Siedmiogrodu państwo ‟Pieczyngów i Wołochów”llXII-XIII – drugie państwo bułgarskie to ‟Imperium Bułgarów i Wołochów”llXIII w – Hospodarsto Wołoskie – w DacjillXVI w – dotarcie na tereny wyludnione przez najazdy Mongołów (w Polsce 1/3 ludności) i zasiedlanie także nieurodzajów. Królowie potrzebowali kolonizacji terenów leżących odłogiem a także zapory przed Islamem. Waleczni Wołosi potrafiący wyżywić się w nieprzyjaznych górach byli cennym nabytkiem. Grupa osiedlona w Polsce przez wołoską społeczność na Węgrzech nazywana była ‟orły” czyli po węgiersku ‟sas” co oznaczało po prostu Polaków.llXVI i XVII - liczne kontakty polsko węgierskie z racji graniczenia (słowa – baca, juhas) – poszerzenie migracji.llWyższe warstwy Wołochów uzyskały herb ‟Sas” niższe warstwy zgrupowały się w cztery kręgi Hucułów, Bojków, Łemków i Górali Podchalańskich (słowa: fujara, cap, maczuga, szałas, bryndza, żętyca, multanka)llWołosi istnieją do dzisiaj rozproszeni po krajach Bałkanów. W 1878 bezskutecznie próbowali uzyskać miano narodu. Illirowie zostali też na Bałkanach jako Albańczycy. Wpływając na ludność Dacji utworzyli państwo Rumuńskie (Romuńskie). l

Pomimo nie posiadania swojego państwa zachowali charakterystyczne cechy osobowości narodowej. Asymilowali się w danym kraju stanowiąc grupą etniczną wszędzie o podobnych właściwościach. Zarówno w Rzymie na Węgrzech jak i w Polsce używani jako wytrzymałe wojsko, traktowali siebie jako obywatele Państwa w którym żyją zachowując świadomość odrębności i silne poczucie wolności (Illiria - "kraj wolnych ludzi"). Stąd trudność z prześledzeniem ich historii. Na początku zwani Ilirami, następnie Arumunami, Wołochami, obecnie w Polsce np. Łemkami do tego stopnia nie kojarzą swojej historii, że łatwo ulegają teoriom o Rosyjskim, Horwackim czy Ukraińskim (!) pochodzeniu. Pomimo posiadania w swoim gronie cesarzy Rzymskich i będąc słuchaczami nauk św. Pawła nie stworzyli własnej literatury czy historii pisanej. Nie pamiętają wydarzeń historycznych, nie mają uczuć separatystycznych a jednak przenoszą z pokolenia na pokolenie charakterystyczny typ myślenia, zapewne związany z uwarunkowaniami genetycznymi.

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

zabaxxx26.xlx.pl