Teorie zmiany społecznej
Wykład- 3 rok służby socjalne

Problematyka:

1. Formy zmienności społecznej: zmiana społeczna, proces społeczny, rozwój, postęp.
2. Losy idei postępu. Trzy wizje postępu. Los idei podmiotowości zmian.
3. Rodzaje teorii rozwoju: teorie cykliczne, linearne i dychotomiczne.
4. Koncepcje zmiany w historii myśli społecznej.
- filozofowie starożytni,
- chrześcijańska myśl średniowiecza
- renesansowe utopie
- przedoświeceniowe koncepcje procesów uspołecznienia,
- myśl oświeceniowa- pojęcia postępu i natury- J.J. Rousseau, J. Condorcet i A. Turgot.,
- Dynamika społeczna A. Comte’a
- Socjologia historyczna M. Webera – sfera wartości jako źródło zmiany społecznej.
5. Ewolucjonizm. Założenia ewolucjonizmu klasycznego. Ewolucjonizm socjolbiologiczny.
6. Ewolucja a rewolucja. Modele i teorie zmian rewolucyjnych.
7. Marksizm jako teoria zmiany.
8. Naturalizm i antynaturalizm a podejście do zmiany społecznej.
9. Zmiana w teoriach funkcjonalnych (T. Parson, R. Merton ) i konfliktowych (L. Coser, R. Dahrendorf)
10. Antropologiczne teorie zmiany kulturowej: dyfuzjonizm, ewolucjonizm, funkcjonalizm.
11. Pesymistyczne wizje rozwoju cywilizacji i kultury- O.Y. Gasset- bunt mas, G. Ritzer- makdonaldyzacja społeczeństwa.
12. Teorie modernizacji, rozwoju zależnego i rozwoju endogennego. Koncepcja osobowości nowoczesnej.
13. Teorie narodzin społeczeństwa informacyjnego. Koncepcja trzech fal A. Tofflera. Cztery nurty myślenia wartościującego w ocenach społeczeństwa informacyjnego.
14. Społeczeństwo nowoczesne i ponowoczesne- A. Giddens (doświadczenie zapośredniczone, czysta relacja, narcyzm kulturowy, polityka emancypacji, dylematy tożsamościowe) i U. Beck (ponowoczesne ryzyko).
15. Stawianie się społeczeństwa. Mechanizmy uspołecznienia jako mechanizmy zmiany.
16. Przemiany więzi społecznych. Koncepcja współzmienności typów ładu społecznego, typów „woli” i typów kultur.

Oto lista pytań na zaliczenie z części ćwiczeniowej (z części wykładowej to prawda, tylko ten skrypt na mailu wystarczy).

1. Proszę wyjaśnić zależność między  „verstehen”, „współczynnikiem humanistycznym” i „wyobraźnią socjologiczną”
2.Na czym polega specyfika nauk społecznych?
3.Proszę wyjaśnić użyteczność relacji troski  - potrzeby w koncepcji „wyobraźni socjologicznej” C.W. Millsa
4.Czym jest socjobiologia i jakie są główne założenia tej nauki?
5.Kultura wynika z natury w sensie filogenetycznym, a przeciwstawia się naturze w sensie ontogenetycznym - proszę wyjaśnić sens tej konstatacji.
6.Społeczeństwo, to mury naszego uwięzienia w historii – proszę wyjaśnić  tę myśl Petera Bergera.
7.Proszę omówić relację między kulturą a cywilizacją w koncepcji Oswalda Spenglera
8.Prozę omówić koncepcję habitusu Pierre’a Bourdieu’a
9.Szkoła frankfurcka, przedstawiciele i główne założenia.
10.Koncepcja „wolności od”   i „wolności do” Ericha Fromma
11.Na czym polega syndrom ucieczki od wolności w koncepcji Ericha Fromma
12.Egzystencja ludzka zaczyna się wtedy, kiedy niedobór działania przez instynkty przekracza pewien punkt, kiedy dostosowanie do przyrody traci charakter przymusu a sposób działania przestaje być utrwalony w mechanizmach dziedziczenie – proszę wyjaśnić to stwierdzenie Fromma
13.Mechanizmy ucieczki od wolności
14.Wizja nowego społeczeństwa w koncepcji Herberta Marcuse
15.Wskaźnik postaw autorytarnych w koncepcji Teodora  Adorno wykorzystywanych do budowy „skali F”
16. Prekursorzy globalizacji – teorie
17. Przyczyny postępu globalizacji
18. Skutki globalizacji w wymiarze jednostkowym
19.Czym jest ryzyko w koncepcji Ulricha Becka?
20. Społeczeństwo ryzyka a utopia społeczeństwa globalnego.
21. Jaki jest podmiot społeczeństwa ryzyka?
22. Społeczeństwo klasowe versus społeczeństwo ryzyka.
23. Proszę przedstawić rozumienie pojęcia (zjawiska) dżihad.
24. Proszę przedstawić rozumienie pojęcia (zjawiska) Mc Świat
25. Dżihad kontra McŚwiat: dogmatyczny tradycjonalizm versus materialistyczny konsumpcjonizm, sekularyzm.
26. Jak przezwyciężyć dżihad?
27. Proszę przedstawić koncepcję fałszywych potrzeb   Herberta Marcusego
28. Z czego wynika konieczność zastąpienia społeczeństwa jednowymiarowego innym społeczeństwem?
29. Aktualność koncepcji ucieczki od wolności Fromma w kontekście krytyki społeczeństwa jednowymiarowego (konsumpcjonistycznego) Marcusego.

Podejrzewam, że większości nie będzie się chciało czytać tych wszystkich książek na środę, dlatego proponuję systematycznie opracowane poszczególne pytania umieszczać na forum. Sama, postaram się jutro wrzucić odpowiedzi dotyczące Dżihadu i McŚwiata.

Ela

Zagadnienia obowiązujące do przedmiotu:
Współczesne teorie socjologiczne a teorie komunikacji społecznej i badań rynkowych.

Problematyka:

I. Konstruowanie teorii naukowych – definicje, elementy składowe, rodzaje pytań.
Pluralizm teoretyczny w socjologii – typologia teorii.
Teorie: naturalistyczne i antynaturalistyczne, holistyczne i indywidualistyczne, czynników endogennych i egzogennych.

II. 4 główne orientacje socjologiczne i bazujące na ich założeniach teorie komunikacyjne.

1.Teorie funkcjonalne.
R. K. Merton – anomia i typy indywidualnego przystosowania
K. Davis i W. Moore – teoria uwarstwienia.

Perspektywa funkcjonalna Hirokawy i Gourana.
Teorie systemowe: P. Watzlawick – podejście systemowo-pragmatyczne.
K. Weick – teoria systemów informacyjnych.

2.Teorie konfliktu.
Konflikt według R. Dahrendorfa i L. A. Cosera.

Koncepcje Szkoły Frankfurckiej.
Badania kulturowe S.Halla.
Teoria punktu widzenia Harding i Wood.
Teoria zagłuszanej grupy Kramarae.

3.Teorie wymiany społecznej.
Utylitaryzm, funkcjonalizm i behawioryzm jako korzenie teorii wymiany.
Teorie G. Homansa i P. Blaua.
Zasada wzajemności u podłoża współczesnych teorii wymiany: koncepcje A. W. Gouldnera i C. Levi-Straussa.

Wymiana transakcyjna E. Berne’a.
Teoria penetracji społecznej Altmana i Taylora.
Teorie zasobów.
Teoria równości J. S. Adamsa.
Teorie zysku i straty.

4.Symboliczny interakcjonizm. [Umysł, jaźń, społeczeństwo. Stadia rozwoju jaźni. Teoria roli.]
Fenomenologia. [Intersubiektywność, wiedza potoczna, przekładalność perspektyw, społeczne tworzenie rzeczywistości.]
Etnometodologia. [Główne metody interakcyjne, działanie zwrotne a interakcja.]

Teoria interakcji Balesa. Wymiary oceniania i twierdzenia teorii procesów grupowych.
Teoria etykietowania i typologia zachowań dewiacyjnych H. Beckera.
Perspektywa dramaturgiczna E.Goffmana.
Teoria świadomości- skryptów.
Teorie autoprezentacji.

III. Inne wybrane współczesne teorie a konteksty socjologii, komunikacji i rynku.

Teorie społeczeństwa informacyjnego.
Społeczeństwo nowoczesne i ponowoczesne.
A. Giddens (doświadczenie zapośredniczone, czysta relacja, narcyzm kulturowy, polityka emancypacji)
U. Beck (ponowoczesne ryzyko)
A. Inkeles (osobowość nowoczesna)
Teorie społeczeństwa konsumpcyjnego – G. Ritzer – makdonaldyzacja społeczeństw.
Teorie różnic i nierówności płciowych.
Teoria queer jako przykład „teorii ponowoczesnej”







Do egzaminu obowiązuje znajomość powyższych zagadnień, z których każde omawiane będzie na wykładach.
Douczać się można z:
J.Turner, Struktura teorii socjologicznej
E. Griffin, Podstawy komunikacji społecznej.

WITAM WSZYSTKICH. MEIL OD p.D.MAJKI-ROSTEK:

Egzamin, zgodnie z ustaleniami na wykładzie,
będzie
10-go lipca w s. 234. Grupa 1 i 2 - o godz. 10.30, gr. 3 i 4 o 11. 30.
Gdyby ktoś miał problem z terminem, może zdawać 27-go czerwca o 12.45.
Osoby
chcące przyjść w tym terminie proszę o mejlowe zgłoszenia.
pozdrawiam,
D.Majka

ZAGADNIENIA DO EGZAMINU:
Współczesne teorie socjologiczne a teorie komunikacji społecznej i badań rynkowych.

Problematyka:

I. Konstruowanie teorii naukowych – definicje, elementy składowe, rodzaje pytań.
Pluralizm teoretyczny w socjologii – typologia teorii.
Teorie: naturalistyczne i antynaturalistyczne, holistyczne i indywidualistyczne, czynników endogennych i egzogennych.

II. 4 główne orientacje socjologiczne i bazujące na ich założeniach teorie komunikacyjne.

1. Teorie funkcjonalne.
R. K. Merton – anomia i typy indywidualnego przystosowania
K. Davis i W. Moore – teoria uwarstwienia.

Perspektywa funkcjonalna Hirokawy i Gourana.
Teorie systemowe: P. Watzlawick – podejście systemowo-pragmatyczne.
K. Weick – teoria systemów informacyjnych.

2. Teorie konfliktu.
Konflikt według R. Dahrendorfa i L. A. Cosera.

Koncepcje Szkoły Frankfurckiej.
Badania kulturowe S.Halla.
Teoria punktu widzenia Harding i Wood.
Teoria zagłuszanej grupy Kramarae.

3. Teorie wymiany społecznej.
Utylitaryzm, funkcjonalizm i behawioryzm jako korzenie teorii wymiany.
Teorie G. Homansa i P. Blaua.
Zasada wzajemności u podłoża współczesnych teorii wymiany: koncepcje A. W. Gouldnera i C. Levi-Straussa.

Wymiana transakcyjna E. Berne’a.
Teoria penetracji społecznej Altmana i Taylora.
Teorie zasobów.
Teoria równości J. S. Adamsa.
Teorie zysku i straty.

4. Symboliczny interakcjonizm. [Umysł, jaźń, społeczeństwo. Stadia rozwoju jaźni. Teoria roli.]
Fenomenologia. [Intersubiektywność, wiedza potoczna, przekładalność perspektyw, społeczne tworzenie rzeczywistości.]
Etnometodologia. [Główne metody interakcyjne, działanie zwrotne a interakcja.]

Teoria interakcji Balesa. Wymiary oceniania i twierdzenia teorii procesów grupowych.
Teoria etykietowania H. Beckera.
Perspektywa dramaturgiczna E.Goffmana.
Teoria świadomości- skryptów.
Teorie autoprezentacji.

III. Inne wybrane współczesne teorie.

Teorie społeczeństwa informacyjnego.
Społeczeństwo nowoczesne i ponowoczesne.
A. Giddens (doświadczenie zapośredniczone, czysta relacja, narcyzm kulturowy, polityka emancypacji)
U. Beck (ponowoczesne ryzyko)
A. Inkeles (osobowość nowoczesna)
Teorie społeczeństwa konsumpcyjnego – G. Ritzer – makdonaldyzacja społeczeństw.
Teorie różnic i nierówności płciowych.
Teoria queer jako przykład „teorii ponowoczesnej”







Do egzaminu obowiązuje znajomość powyższych zagadnień, z których każde omawiane będzie na wykładach.
W razie potrzeby douczać się można m.in. z:
E. Griffin, Podstawy komunikacji społecznej,
J. Turner, Struktura teorii socjologicznej
I. Krzemiński, Co się dzieje między ludźmi